Paak (Flower)
Leitungah thu leh la khat pepeuh ahizongin; vai khat
leh pawithupi a kibawl ciangin paak ki thupi sak a; stage tungah
ahizongin;pupit zepna; inn zepna cih bangin; mun thupite leh hun
thupite ah paak ki suang tek hi. I pahtaak leh zahtaak mite paak tawh
ki pahtawi-in ki oksak aa i itna ngaihna leh dahna lungsim
lahkhiatna-in kizangh hi. Mihingte’tawlngak nading leh lungsim
vangikte azangsak dingin paakhuan(park) golpipite anopcii thei pen
dingin khuapi(city) tuamtuamte leh mun tuamtuam gam tuamtuamah ki
limbawl thei mahmah hi. Igam(Union of Myanmar) aa mual minthang mahmah
ahi Popa mual(Mt.Popa) bang pen Pali kammal “paak” cih kammal pan hong
piang khia ahi hi. Akhiatna in; “paak” tawh akidim “paakmual”cihnopna
ahi hi. I Zogam leh Zomi te zong Kawlgam ah hong kitheihna leh
kiciaptehna in “paak” minvawhin hong ki minlawh hi. Ngeisok paak;
Phuitong paakte in Zogam mualdung teng zeemin nopcii sak leh etlawm
sak mahmah uh hi. Amu ngei khempeuhte’ maimit laukha ah tham den hi.
Paakte in anam tuamtuam om aa; amel(colour) zongh
tam mahmah ban ah agimnam(smell) zongh khat leh khat kibanglo hi.
Akang(white); asan(red);a-eng(yellow); adummel(blue); singteh
mel(green); asan daang'(pink) cih bangin amel uh nam tuam tek hi. Paak
pen mi khempeuh in deih tek aa; huan sungah kisuan-in; innsung mun
tuamtuam zepna’n kizangh hi. Zatang leh zatui nam tampi takte pen
“paak” pan mipilte’n hong bawl khia uh hi. Adiakdiakin; Kawl ngeina
zatui zaha(Myanmar traditional medicine) te bang atam zaw phial “paak”
nam tuamtuam pan kibawl ahi hi.
Mihingte agualzo khat a om ciangin pahtawina leh
lungdam pihna lahna dingin “paak” ki kitawisakin zongh ki oksakin
mi’lakah vaang kipia uh hi. Nidang lai pekin; Zomi te’n zongh “paak”
ithupi sak mahmah uh hi. Zomi Nam Ni; Khuado Pawi Ni cihbangin ini
thupite ah Zola awi diaidiai kawm lamvui kai-in “paak” ingawngah ok-in
pawlkhat in ikhutah itawi vua; lailen bang itawn deu-deu uh hi.
Kum simin Kawlgam galkapte’ni(Myanmar armed forces day;
March 27) galkapte pahtawina-in “paak” tuamtuam ki oksak aa etlawm
thei mahmah uh hi. Kawlgam Democracy tunnu Aung San Suu Kyi bang in
paak naak deih mahmah aa; alutungah paaksuang den hi. Gamsung gampua
apaina khempeuhah “paak” tawh na kivaimuakin na kidawn ziahziah den
hi. Amah zongh “paak”tawh kilawm deuh se tawh kibang hi.
Kawlgambup khamgam zanggam mun citengah khuakhal hun (summer season)
hong tungin khuakhal huih hong nun’ hiauhiau ciang’n; “paak” namcinte
paakkhia-in gambup nopcii mahmah aa; lungsim taisakin zongh lunglen
khuangaih huai lua peuh mah hi!
“Paak” pen numei te’n bang deih pha diak-in; alutung vuah
samzepna’n suang uh aa; etlawm sak tuam(looking good) peuh mah hi. A
mukha a-enkhate’ maimit laukha ah luai denin khatvei peuh mah
leh-etkha hamtang uh aa; taangpaal te’ mit la zungzung zo uh hi.
Nungak leh tangvalte kingaihna ah zongh “paak” in munla simsim hi.
Lawm kingai nungak leh tangvalte alawmpa’n alawm ngaihnu “paak” batsak
oksak cih bang ahi zongin; alawmnu(or) alawmpa’ suahni(birthday) tak
teh “lily paak/ rose paak” kipia cih bang zongh khangno nungak leh
tangvalte’ lakah laang mahmah leh leitung in azat ngeina khat ahi hi.
“Paak”te in gimnam tuamtuam nei ciat uh aa; amau gimnam ciat leh amel
tek uh pen kuama bawltawm hilo hi. Zanpaak bang zan sawt tetek leh
namtui tetekin ilungsim vaksak/taisak aa thu tampi tak hong ngaihsun
sak thei hi. Itna/nungak tangval lawm kingaihna in koi pan hong kipan
hiam! acih zah khopin “paakte” kuan namtui sak hiam?
“Paak” icih in bang zahtakin amel tuamtuam(colour)
hau-in; bang zah takin mihingte’lakah munla-in aki deih mahmah tateu
zongin;agimnam’ namtui vauvau tase leh “paak” in hong nguum-in;
palhkhia aa; tua pan vulin pulhkik ziau aa; atawpna ah leitung ngeina
bangin muatcip suk ziau hi.
“Paak” bang ngeingei/linlian-in; “Eite” zongh hih vanpi
nuai; Nitang khat; Khapi khat nuai hih sim leitungah khualzin/ahawh
pak ihi aa; khatvei tek hi leitungah suakkhia; mun tuamtuam ah vai
tuamtuam ah dinmun tuamtuam tawh nuntak nading nasemin inungta uh aa;
mi thupi;mihau; milian; kumpi gam ukza semmi leh gam uk mite’
bawlsiatna netniamna athuak deuh mi; mizawng daipam; dongtuak mi
genthei; cih bangin leitunah inuntaak(khuasak) hang’n; Nikhat ni(one
day at a time)/atawpna ah “paak” in nguumna pan palhkhia aa; tua pan
vulin apulh mah bang teekteekin “eite” khempeuh zongh “paak”mah bangin
apulh ding vive lah ihi tazen aa maw!!!
By: Bob Tuangpi (Mauvom)
Comment piaknop aomleh...